Dạy con từ thuở còn thơ

if con=gái then
chàng:=nàng;
hoàng tử:=công chúa;
endif
Mười lăm tháng, chàng là hoàng tử của lòng bố, hoàng tử của lòng mẹ, hoàng tử của ông bà nội ngoại, chàng là hoàng tử của mọi người!!!!
Chao ôi! Chàng đẹp như một thiên thần. Cái đầu tròn ủm với mái tóc tơ mềm đen mướt, hai má phính hồng, đôi mắt trong sáng như hai vì sao, cái mũi tí teo, tròn vo như một cục bột, cái miệng hồng, thơm phức mùi sữa. Nhất là khi chàng cười, khoe mấy cái răng con con xinh ơi là xinh! Chân tay chàng mủm mỉm, da dẻ mịn màng! Ngón tay ngón chân cứ như là những trái chuối tiêu tí hon. Chàng hãy còn mặc tả, nên khi chàng ủn ỉn chạy tới chạy lui, mẹ nhìn chàng mà thương đứt ruột!
Bây giờ chàng đã biết bập bẹ vài chữ. Chỉ có "ma ma" và "ba ba" thôi, nhưng lời chàng ban ra cho bố mẹ cứ như là ban ân sủng cho hai người không bằng! Bố cười rạng rỡ, lòng ấm lại, quên bao nỗi nhọc nhằn của một ngày làm việc khi nghe chàng nói "ba ba"!
Hôm nay ngày thứ bảy. Mẹ đang lui cui vừa làm bếp, vừa giặt áo quần, vừa dọn dẹp nhà cửa. Bố đang cắt cỏ ngoài vườn. Mẹ đâu rồi? Chàng đưa mắt nhìn mấy cái hộp xanh xanh đỏ đỏ mẹ vừa lôi ra để quét bụi dàn máy hát. Chàng mon men đi lại. Mở ra từng cái hộp một. Gỡ tung ra từng cái bìa, và mấy ngón tay tí teo gỡ bay các dĩa bên trong thật thần sầu! A, giấy xanh xanh đỏ đỏ này là gì nhỉ, có ngon không? Chàng độn từng bao bìa CD vô miệng .... nhai tóp tép! Không ngon! Ô, còn cái vật tròn tròn sáng sáng này, cái gì đây? Phải tìm cho ra nó là cái gì? Chàng đưa luôn cái CD vào miệng, le lưỡi liếm lung tung ... Chà, chẳng có mùi vị gì hết ... Cái hộp, phải khám phá cho ra cái vật ngộ nghĩnh này ... Úi chà ... cái hộp này dở quá, cứng ngắc hà! Thôi gặm cái dĩa tròn tròn có in cái gì xanh xanh thử xem ....
--Tí! NO! NO! NO! NO! Phá quá đi thôi!
Mẹ hoảng hốt chạy lại, giựt phắt cái dĩa CD ra khỏi tay chàng. Mẹ hoảng hốt:
--Trời ơi, đứt lưỡi không con! Há miệng mẹ coi nào!
Chàng trố mắt nhìn mẹ, hai tay vẫn chồm tới ráng tìm một cái hộp khác trong đống "chiến lợi phẩm" trên thảm với nào là vỏ CD, CD, và bìa đã bị xé, cắn, ướt nhẹp nước miếng của chàng! Hai má bị bóp teo lại, mẹ thọc ngón tay vào miệng chàng:
--Há miệng!
Mẹ dí mặt vào quan sát cái lưỡi tí hon của chàng cẩn thận . Mẹ thở phào nhẹ nhõm khi không thấy máu me, mẹ gắt:
--May phước! Cái này không phải đồ chơi! Chơi cái xe đây nè!
Chàng sợ hãi vì mẹ lớn tiếng với mình. Mẹ lại lấy đi mất tiêu món đồ chơi mới mẻ . Bình thường mẹ dịu dàng biết bao nhiêu! Trố mắt nhìn mẹ, chàng nhoẻn nụ cười ... cầu tài .
--Phá hư hết CD của bố rồi mà còn cười nữa! Hư!
Mẹ khẻ bàn tay tí hon của chàng nhè nhẹ cho đỡ ... giận! Mẹ ngoay mặt đi, lượm lặt các thứ bỏ lên trên cao, không ngó ngàng gì đến chàng cả! Tủi thân quá! Mình bị hắt hủi quá! Mẹ không thương mình nữa rồi! ...
Mặt chàng xụ xuống, tiếng khóc bắt đầu ngân lên, ban đầu còn nho nhỏ, sau thì "volume" cứ to lên dần . Ban đầu khô ran không thấy một giọt nước mắt, nhưng vì mẹ vẫn không thèm dỗ chàng, xin lỗi chàng, nên bây giờ chàng gào lên, mặt mày bắt đầu tèm lem nước mắt, nước mũi !!!!
--Nín, con hư lắm, còn khóc nữa mẹ sẽ phạt con .
Mẹ không dỗ mình mà còn rầy la mình nữa! Chàng gào lên cho cả thế giới biết nỗi oan của mình!
Mẹ vẫn tỉnh bơ dọn dẹp, mẹ giận mà! Chàng gào to hơn! Cái miệng xinh xắn kia bây giờ tròn o, cái lưỡi cong lên, và đôi mắt thiên thần của chàng, dù nhạt nhoè lệ, vẫn lâu lâu liếc ngang liếc dọc, xem thử mẹ có nhìn mình không, bố có nghe tiếng khóc của mình không, có ai thấu cho nỗi đau khổ của mình không ?
Không một ai!!!! Chàng bắt đầu ho, ho lia lịa, ho như Đắc Kỷ Ho Gà! Ho mà mắt vẫn liếc ngang liếc dọc kiểm soát chiến trường!
Mẹ vẫn tỉnh bơ!
Chàng phải xài tới "tuyệt chiêu" cuối cùng: Ói! Chàng ho khô ho khan, oẹ ra ban đầu chỉ nước miếng tùm lum , nhưng như phép thuật ấy, bao nhiêu sữa, thức ăn trong bụng theo nhau chạy ra, chàng ói thốc ói tháo!
Mẹ hết hồn, chạy ùa tới, bế chàng vào buồng tắm, dỗ dành chàng ......
A! Chàng khám phá ra bí quyết trừng trị, khống chế người lớn, bí quyết độc đáo bắt người lớn làm theo ý chàng!
Và cứ thế mà tiếp diễn! Mỗi khi không vừa ý mình, chàng cứ gào lên, cứ ho khan, rồi ói ra đầy nhà là chàng chiến thắng oanh liệt!!!!
Bố trách mẹ cưng chìu Chàng quá đáng! Mẹ trách bố không biết dỗ con khi Chàng gào thét, để chàng khóc đến nỗi ói mửa lả người, gần chết!
Có ai đã làm cha làm mẹ mà chưa bước qua cái ải này ???
Mười lăm tháng đứa trẻ vẫn còn dùng lưỡi để khám phá thế giới: nóng, lạnh, cứng, mềm . Nó bắt đầu biết dùng tay thành thạo hơn, biết nhặt từng món đồ chơi rồi để sang một bên, hay quăng đi nơi khác, hay nhét thứ nọ vô trong thứ kia (nhét đồ chơi vào túi quần hay áo) Tuổi này trẻ đang học ĐẾM, và cách đếm của nó là DỜI vật từ chỗ này sang chỗ khác TỪNG CÁI MỘT! Nó cũng đang học hỏi về chiều cao, độ sâu . Khi nhìn theo dõi một vật rơi, trẻ đang tập luyện cho mắt của mình biết nhìn lên nhìn xuống theo chiều dọc! Đừng nổi giận khi con mình đứng trong nôi mà thả từng con gấu, con mèo, con chó nhồi bông ra khỏi nôi, lọt xuống đất rồi ngó xuống đất tay chỉ chỏ ê a! Hay khi trẻ cứ leo lên cao (như giường hay leo lên lầu) quăng đồ chơi hay đồ vật xuống đất . Đây là một phát triển bình thường của mọi trẻ con ở tuổi này!
Hãy để cho con cứ việc thảy hết đồ chơi ra khỏi nôi, khi không còn món gì anh chàng / cô nàng sẽ học cách thông báo cho mẹ cha biết bằng "ngôn ngữ" ê a hay ... "mama" hay" baba" hay ... gào lên! Nhưng đừng vội chạy vô liền, bạn phải dạy cho con biết chờ đợi (nhất là khi bạn biết chắc anh chàng /cô nàng đang an toàn trong nôi!) Cứ để chàng / nàng kêu vài ba lần rồi hãy vào ! Bế con ra khỏi nôi, bạn chỉ dẫn cho con biết lượm đồ chơi TỪNG CÁI để đưa lại cho mình bỏ lại trong nôi . Nếu chàng / nàng muốn diễn lại trò chơi ấy quăng đồ trong nôi ra, hãy để chàng / nàng tự nhiên! Phải để cho trẻ "tập luyện" khả năng sử dụng mắt, tay của mình!
Các bậc cha mẹ thường cho rằng con nít không biết gì hết! Vậy thì tại sao đứa nào cũng một tuồng: gào lên, ho hen, rồi ói mửa ????
Nhưng lối ứng xử của các ông cha bà mẹ trong khoản tuổi này sẽ làm tác động rất nhiều đến "behavior" của đứa trẻ trong những năm sau, nghĩa là cho đến khi nó biết dùng ngôn ngữ để bày tỏ sự giận dỗi mà không cần phải la khóc, ho hen: Tuổi lên bốn .
Vậy thì làm thế nào với tuổi này, khi chàng bắt đầu gào lên ??? ho hen, ói mửa lung tung ???
Đừng lầm lẫn là ở mười lăm tháng anh chàng không biết gì . Quan sát kỹ chàng đi . Rất thú vị . Chàng ít khi khóc lâu quá ... số tuổi của mình mà không ... take a break để kiểm soát phản ứng của mẹ /cha .
Một tuổi = một phút
Khi nghe con khóc ai cũng nóng ruột và một phút cứ tưởng như là một thế kỷ trôi đi!
Khi chàng phạm lỗi, bạn phải tỏ ra cứng rắn ngay từ lúc đầu! Bạn là "boss", bạn "in control", bạn là "alpha", không phải là chú bé tí hon 15 tháng!
Sau khi chàng ói mửa: bạn cứ bấm bụng tỉnh bơ, đi chỗ khác, và nhìn đồng hồ canh đúng 1 phút! Đúng một phút sau tới bên chàng, nếu chàng vẫn không chịu nín và vẫn cứ gào, bạn nói:
-- Con không nín thì con vẫn ngồi đây . Mẹ chỉ bế con lên khi con nín!
Và đi chỗ khác, 1 phút sau trở lại check chàng . Nhẹ nhàng hơn:
--Sao con nín chưa ?
Nếu chàng vẫn lì lợm thì bạn phải ...lì hơn, vì không có một đứa trẻ nào mà chết vì ... khóc! Bạn vẫn nên nói dịu dàng với con, nhưng vẫn cứng bằng cách không dỗ dành CHO TỚI KHI CHÀNG VÂNG LỜI BẠN, nghĩa là chỉ còn thút thít!! (Stay firm to establish your authority)
Lúc ấy, bao nhiêu cái "NHU" bạn hãy đổ ra cho chàng như sông như suối, bế chàng vào buồng tắm mà lau mặt lau mày, thay áo thay quần, nựng nịu chàng (Trẻ con cần được feel secured và accepted.) XONG, Bạn hãy bế chàng lại cái đống CD chàng vừa phá tanh bành xong, "NO, cái này không phải đồ chơi! " (Reassuring and reconfirming the child's boundaries set by YOU) .
Dạy con là một PROCESS . Vì sự phát triển tâm tính, cách bày tỏ emotion của nó là một PROCESS, không phải là một ENTITY .

Tác giả: Trần Huyền